تاریخچه صنعت برق اصفهان
اصفهان امروز ما سومين شهر بزرگ و پرجمعيت ايران به شمار رفته كه تمدن كهن آن تا هزاره سوم قبل از ميلاد را در بر مي گيرد. اين شهر كه به واسطه موقعيت جغرافيايي و مختصات ويژه اقليمي اش گاه با عنوان هائي مانند نصف جهان، بهشت ثاني، پل فيروزه و دهها عنوان ديگر از آن ياد شده، در بردارنده يكي از جامعترين مجموعه هاي معماري وشهرسازي اسلامي و اقليمي دربعد منطقه اي وجهاني به شمار ميرود. يادمان باشد كه در سال 1385 (سال 2006 ميلادي) اصفهان به عنوان دومين شهر، پايتخت فرهنگي جهان اسلام معرفي گرديد و به هر روي وجود مراكز صنعتي و هنري در اصفهان به خوبي نشان مي دهد كه اين شهر و مردم آن با صنعت و صنعتگري آشنايند.
امروزه صنعت برق كشور با توجه به اهميت صنعتي اصفهان نگاه خود را بدين استان پر بار انداخته و بخش بزرگي از تأسيسات زيربنائي خود را در آن مستقر نموده است. وجود نيروگاههاي بزرگ و هزاران كيلومتر خطوط انتقال برق با وجود مراكز بسيار بزرگ و كلان صنعتي در اين استان به ويژه در سالهاي اخير و تبديل اين شهر به قطب اصلي انرژي هسته اي خودگوياي ويژگي هاي بالقوه اي است كه بر اهميت هر چه بيشتر موضوع مي افزايد.
پيشگامان توليد برق در اين خطه نيز در گامهاي نخست تنها به اتكاي آگاهي از پديده هاي نوين كه يكي از آنها نيز توليد برق به شمار مي آمد به دنبال آن رفتند.مرحوم عطاءالملك دهش در هنگام تحصيل در كالج انگليسها در هندوستان با مشاهده انرژي برق و روشنايي لامپ، به فكر ايجاد اين صنعت در اصفهان افتاد. او ده سال بعد با مراجعه به ايران به تاسيس يك كارخانه نساجي در اصفهان اقدام و بعد از آن در سال 1304 يك نيروگاه 99 كيلوواتي برق از آلمان خريداري و در سال 1306 در محل كوچه تلفنخانه مورد بهره برداري قرار داد.
اولين مكانهايي كه بعد از احداث كارخانه از برق استفاده نمودند عالي قاپو و چهل ستون بودند و به دليل اينكه مردم در آنزمان هنوز پي به مزاياي برق نبرده بودند چندان استقبالي از اين پديده نشد ولي به مرور زمان و با شناخت اين پديده نوظهور و تا آنزمان عجيب ،تقاضاي استفاده از برق افزايش يافت. اين رشد تقاضا در سال 1316 ايجاب نمود تا توليد برق طي ده سال به 1900 كيلووات برسد.
در سال 1324 با مشاركت صاحبان كارخانجات نساجي و 45 نفر از سهامداران متفرقه، شركت سهامي توربين تأسيس و از سال 1325 تا سال 1329 توليد برق به 11000 كيلووات افزايش يافت.
در سال 1340 شركت سهامي كارخانجات برق جايگزين شركت توربين شد. در آبانماه 1344 شركت برق منطقه اي اصفهان تأسيس و كليه امكانات توليد و توزيع برق در اين شهر را تحويل گرفت ،همزمان با اين جابجايي مجموع توليد اسمي اين شركت به 21600 كيلووات رسيد.
شركت برق منطقه اي اصفهان بنا به نياز روز افزون مردم شروع به سرمايه گذاري ، ترميم ، توسعه و احداث تاسيسات نمود و با احداث نيروگاههاي اصفهان و سد زاينده رود توسط وزارت نيرو ،ظرفيت نيروگاهها تا سال 1357 بالغ بر150 مگاوات و تعداد مشتركين به 350 هزار اشتراك افزايش يافت.
با پيروزي انقلاب اسلامي، برق منطقه اي اصفهان در نخستين اقدام با خلع يد از مهندسين مشاور خارجي ودردومين اقدام با خلع يد از شركت هاي پيمانكار خارجي گامهاي موثري در امر خودكفايي برداشت و با خريد 18 دستگاه پست ترانسفورماتور 63 به 20 كيلوولت بدون استفاده از مهندسين مشاور خارجي، اقدام به نصب و راه اندازي نمود كه تا سال 1364 به بهره برداري رسيد. در اين زمان ظرفيت نيروگاه اصفهان به 835 مگاوات افزايش و نيروگاه شهيد محمد منتظري نيز با ظرفيت 1600 مگاوات در دو مرحله در سالهاي1363 و 1378 وارد مدار گرديد وظرفيت توليد به 16 برابر قبل از پيروزي انقلاب رسيد و به منظور توسعه شبكه هاي روستايي، با محور قرار گرفتن بخش كشاورزي و با تشكيل گروههاي فني با عنوان گروههاي جهاد برق رساني ،برقرساني به روستاها گسترش يافت، بطوريكه اين اقدام توانست چهره روستاها را دگرگون و زمينه ايجاد صنايع و كشاورزي مكانيزه را فراهم نمايد.
از سوي ديگر با شروع جنگ تحميلي هشت ساله، اين شركت بنا به وظيفه شرعي و ملي خود ، به اداي دين پرداخته و علاوه بر فعاليت در جبهه كار و تلاش با اعزام همكاران جان بر كف به خط مقدم جبهه و همچنين حضور در قرارگاههاي پشتيباني در اين جبهه نيز حماسه آفريدندكه تقديم 33 شهيد ،11 آزاده و 150 جانبازگوياي اين واقعيت است.
در سال 1362 كه از طرف دولت سال برنامه ريزي ناميده شد اين شركت با جديت و اعتقاد به برنامه ريزي ضمن انجام مطالعات لازم اقدام به برآورد بار براي 10 سال آينده را فراهم نمود، عليرغم درگيري در جنگ تحميلي و تحريم اقتصادي مبادرت به تهيه تجهيزات و احداث تعداد 25 ايستگاه 63 به 20 كيلوولت جديدگرديد و متعاقبا در خلال سالهاي 68 تا 72 و در اولين دوره برنامه پنج ساله جمهوري اسلامي ايران ايستگاههاي 400 به 63 كيلوولت شهركرد ،گلپايگان و ايستگاههاي 230 به 63 كيلوولت نقش جهان، شهرضا، نشاط ، اردستان ، مباركه و توسعه و تكميل ايستگاههاي اسلام آباد و آبشار شد.
مقارن با برنامه هاي 5 ساله دوم تا چهارم دولت از سال 1372 تا 1385 اين شركت طي برنامه ريزي منسجم و با تلاش و كوشش كاركنان توانست ايستگاههاي 400 به 230 كيلوولت شمال اصفهان، چهلستون و اختصاصي ذوب آهن، همچنين 5 ايستگاه 230 به 63 كيلوولت ، 35 ايستگاه 63 به 20 كيلوولت و در مجموع 2796 كيلومتر مدار خطوط 400 ،230و63كيلوولت را احداث نمايد.
در همين دوره بمنظور استقرار نظامهاي نوين مديريتي و ايجاد تحول در برنامه هاي سازماني شركت مبادرت به انجام فعاليتهاي ذيل نمود. :
- تغيير و اصلاح ساختار در جهت برونسپاري فعاليتهاي تصديگري دولت و ايجاد بستر خصوصي سازي .
- اخذ گواهينامه هاي ايزو- 20089001 و14001 و OHSAS 18000 (اوسس)در برق منطقه اي و شركتهاي توليد و توزيع.
- پياده سازي مدل ارزيابي EFQM .
- تدوين خط مشي، آرمان ،مأموريتها و برنامه استراتژيك شركت.
- استقرار كارت امتيازي متوازن (BSC) .
- پياده سازي سيستم اتوماسيون اداري و تدوين سند راهبردي ICT در راستاي استقرار دولت الكترونيك.
- استقرار نظام مشاركت.
- ايجاد وب سايت و شبكه اينترانت و اتصال به شبكه پرتال استان و ارائه سرويسها و خدمات الكترونيك ( پورتال مشتركين).
- تدوين شاخصهاي بهره وري كليه واحدها و ساير پروژه هاي مديريتي
لازم به ذکر است طبق مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی از آذر ماه 1386 شرکتهای توزيع از برق منطقه ای اصفهان منتزع گرديدند.
در حال حاضر در مناطق تحت پوشش اين شرکت حدوداً 8/5 درصد برق كل كشور توليد و 10 درصد برق كل كشور مصرف مي گردد وبيش از 3 ميليون و 125هزار مشترك توسط 3 شرکت توزيع برق در دو استان اصفهان وچهارمحال وبختياری و48 مشترک سنگين از طريق شركت برق منطقه اي اصفهان تامين برق مي گردند.
با عنايت به رشد متوسط 4 درصدي انرژي برق و رشد 4 درصدي تعداد مشترکين در هر سال ، شركت برق منطقه اي اصفهان ضمن سرلوحه قراردادن سندچشم انداز 20 ساله كشور و استان هاي حوزه فعاليت، برنامه ريزيهاي لازم را جهت پاسخگوئي مناسب به نياز مشتريان به عمل آورده است.در اين راستا طبق بررسي هاي به عمل آمده ، پيش بيني مي گردد تا سال 1407 حداکثر بار مناطق تحت مديريت برق منطقه اي اصفهان بالغ بر 6950 مگاوات گردد. به همين جهت براي تأمين نيازهاي مذكور اقدام به مطالعه و تدوين برنامه های عملياتي گرديده است. اين برنامه ها در سه بخش توليد، انتقال و فوق توزيع ، متناسب با توسعه همه جانبه كشور و در راستاي تحقق چشم اندازسال 1404 استانهاي اصفهان و چهارمحال و بختياري در دست اجرا مي باشد.
در محدوده عملياتي شركت برق منطقه اي اصفهان 5870 مگاوات ظرفيت توليد ،39 پست انتقال برق400 و 230 كيلوولت،178پست فوق توزيع و 10263/5 كيلومتر شبكه انتقال و فوق توزيع ، انرژی برق مورد نياز مناطق تحت پوشش را تامين مينمايد. حداکثر بار شبكه برق منطقه اي اصفهان در تابستان 1399برابربا 5301 مگاوات بوده است و با توجه به رشد بار در شبکه تحت مديريت شرکت ؛ واحدهاي نيروگاهي ، پستهاي انتقال و فوق توزيع و خطوط ارتباطي جديد در دست اجرا مي باشد. بر اين اساس شبكه برق منطقه اصفهان در سنوات آينده ظرفيت تأمين برق مورد نياز مشتركين و متقاضيان جديد را با كيفيت مطلوب و پايداري مناسب خواهد داشت.
اهم طرحهاي مورد اشاره بدين شرح است :
احداث واحدهاي نيروگاهي جديد
نيروگاه سيكل تركيبي شرق اصفهان : به منظور افزايش قابليت اطمينان شبكه ، بهبود و تقويت ولتاژ و تامين انرژی الکتريکی متقاضيان ومشترکين، يك نيروگاه جديد سيکل ترکيبی با ظرفيت 1000 مگاوات همراه با يك پست 400 كيلوولت جهت در مدار قرار گرفتن در سال 1403 در شرق اصفهان دردست اجرا مي باشد.
- تبديل نيروگاه گازي جنوب اصفهان به سيكل تركيبي كه 480مگاوات به ظرفيت توليد اضافه خواهد كرد.
بدين ترتيب ظرفيت نصب شده نيروگاهها درتامين برق مناطق تحت مديريت شرکت درسال 1405 به7510 مگاوات خواهد رسيد.
توليد انرژيهاي تجديد پذير
شركت برق منطقه اي اصفهان با رويكرد بهره مندي از انرژي رايگان،پاك و عاري از اثرات مخرب زيست محيطي در بخش انرژي باد اقدام به نصب اولين توربين بادي 660 كيلو واتي در پارك صفه اصفهان با همکاري شهرداري اصفهان در سال 1391 نمود ، همچنين نصب دکلهاي بادسنجي در مناطق مختلف استانهاي اصفهان و چهارمحال وبختياري جهت پتانسيل سنجي انرژي باد از اهم فعاليتهاي برق منطقه اي اصفهان در اين زمينه بوده است.
در بخش انرژي خورشيدي نيزكه به عنوان بزرگترين منبع تامين نياز انرژي جهان در آينده محسوب ميگردد و با علم به اين موضوع كه تابش خورشيد در ايران بالاتر از ميزان متوسط جهاني و حدود ٣٠٠ روز آفتابي است ، شرکت برق منطقهاي اصفهان اقدام به نصب 185 كيلووات سلول خورشيدي در ساختمانهای عملیاتی نموده است. ضمناً، در حال حاضر یکی از نیروگاه های خورشیدی بزرگ کشور با ظرفيت 10 مگاوات در منطقه جرقویه در حال بهرهبرداری میباشد. شایان ذکر است، درحال حاضر بیش از 530 مگاوات پروانه احداث یا قرارداد خرید تضمینی برای احداث نیروگاههای تجدید پذیر در منطقه صادر گردیده 25 مگاوات نیروگاه خورشیدی در سطح استان در حال بهره برداری است.
نيروگاههاي مقياس كوچك
علاوه بر نيروگاههاي مذكور، براي جذب سرمايهگذاران بخش خصوصي در زمینه نیروگاههای گازی مقیاس کوچک، CHP و CCHP و در راستاي پدافند غير عامل، تاكنون مجموعاً تعداد 25 نيروگاه مقياس کوچک در استانهای اصفهان و چهارمحال و بختياری با ظرفیت بالغ بر 140 مگاوات در حال بهرهبرداری میباشد و با پيگيريهاي انجام شده پيش بيني ميگردد تا پايان سال 1400 از طريق بخش خصوصي 20 مگاوات ديگر نيز از اين طريق تحويل شبكه سراسري گردد.
احداث پستها و خطوط انتقال400 كيلوولت
احداث پستهای هاتف، هسنيجه و جهان بين از محل اعتبارات بانک توسعه اسلامی از ابتداي سال 94 کليد خورده و در سال 99 به بهره برداری رسیده است. علاوه بر موارد فوق مي توان به پستهاي 400/63 كيلوولت نجف آباد ، اسلام آباد، جی ، امیرکبیر ،بهارستان و کاشان اشاره نمود كه بر اساس اولویت تا سال 1403 به بهره برداري خواهند رسيد. خطوط 400کیلوولت نجف اباد _اسلام آباد ،منتظری_امیر کبیر و سپاهان_جی تا سال 1401 و ورود و خروج خط 400 کیلوولت نیروگاه جنوب – سرو اردکان و خط 400 کیلوولت هاتف- کاشان- ورامین تا سال 1405 به بهره برداري خواهند رسيد.
احداث پستهاو خطوط انتقال برق 230 كيلوولت
- پست 230/63كيلوولت GIS طالقاني(طیب) که توسط کابل 230 کيلو ولت و از طريق تونل زيرزمينی به نيروگاه اصفهان متصل و تأمين برق شهر اصفهان را در وضعيت مطلوبي قرار خواهد داد . عمليات اجرايي تونل به اتمام رسیده و یک مدار کابل اجرا شده و مدار دوم از نیروگاه تا ایستگاه سرکابل به طول 3/4 کیلومتر در دست اجرا است.
- پست مهيار در دست اجرا بوده و برنامه ريزيهاي لازم جهت بهره برداری از آن در سال 1400 انجام شده وهمچنين احداث پستهای230 به 63 كيلوولت سميرم و لنجان از محل اعتبارات بانک توسعه اسلامی از سال 94 کليد خورده وپست230 به 63 كيلوولت لنجان در دیماه سال 99 به بهره برداری رسیده است.
- خط230 كيلوولت شهرضا به سميرم به طول تقريبی80 كيلومتر ؛برنامه ريزي لازم به منظور در مدار قرار گرفتن اين خط تا پایان سال 1399 صورت گرفته است .
همچنین خطوط 230 و63 كيلوولت چهار مداره نيروگاه اصفهان به پست صفه و نيروگاه اصفهان به پست شهيد نبوی منش به طول 17 كيلومتر، اين پروژه ها در سال 95 به بهره برداری رسيده است.
احداث ايستگاههاي فوق توزيع
در حال حاضر شرکت برق منطقه ای اصفهان دارای 178 پست فوق توزیع میباشد و با توجه به افزايش بار شبكه در منطقه مركزي اصفهان و ساير مناطق تحت مديريت ؛ توسعه و احداث 61 پست فوق توزيع ابلاغ شده و در دستور کار قرار دارد. از جمله پستهاي فوق توزيع جديد ميتوان به پستهاي63 كيلوولت صفه، طالقاني، بزرگمهر، شهدا، چمران ، رزمندگان ، مجلسي ،فولادشهر، فلارد ، مشكات ،جلال آباد ، ناجي آباد، شهرک صنعتی بزرگ اصفهان، جي ،گلپايگان 2،علم و صنعت كاشان ، ناژوان ، کاوه2 و.... اتصالات مربوط به آنها اشاره كرد.که پیش بینی میشود تا سال 1403 به بهره برداری خواهند رسید.
نگهداری و تعمیرات شبکه:
با توجه به نقش کلیدی برق منطقه ای اصفهان در شبکه سراسری و به منظور کاهش چشمگیر حوادث و قطعیهای ناخواسته ، پیاده سازی ساختار ، روشهای نوین نگهداری و تعمیرات شبکه به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر ، این شرکت را برآن داشته تا با فراهم نمودن زیرساختهائی از قبیل اصلاح ساختار سازمانی و ایجاد واحدهای برنامه ریزی ، نظارت و پایش عملیات نگهداری و تعمیرات ، تدوین دستورالعملهای لازم و نیز ایجاد و توسعه سیستمهای مکانیزه ، زمینه را برای برنامه ریزی ، اجرا و کنترل دقیق عملیات نگهداری پیشگیرانه و رفع اشکالات تجهیزات فراهم نماید.
در این راستا این شرکت توانسته است با صرف هزینه سالانه بالغ بر 500 میلیارد ریال و بکارگیری مشاوران و پیمانکاران متخصص ، بطور مستمر اقدام به پایش وضعیت تجهیزات ، اجرای نزدیک به 100% برنامه های پیشگیرانه ، رفع تمامی اشکالات تجهیزات شبکه انتقال انرژی و استقرار گروههای کشیک شبانه روزی برای رفع اشکالات اضطراری و حوادث نموده و همچنین به منظور افزایش قابلیت اطمینان شبکه و با اعتباری بالغ بر 400 میلیارد ریال ، بهینه سازی شبکه و تعویض تجهیزات فرسوده و با عمر بالا را در دستور کار قرار داده است .
ديسپاچينگ و مخابرات :
در حال حاضر ديسپاچينگ CAOC اصفهان، مديريت شبکه انتقال مناطق تحت پوشش برق اصفهان رابه لحاظ کنترل و مانیتورینگ،حفظ پایداری و بهره برداری بهینه از شبکه به هنگام تعمیر و نگهداری و توسعه شبکه بر عهده دارد و در عين حال جانشين ديسپاچينگ ملی نيز مي باشد و بر اساس نياز مي تواند مديريت شبكه برق کشور را برعهده گيرد. بعلاوه مرکز ديسپاچينگ فوق توزيع اصفهان(Regional Dispatching Center- RDC) شرکت برق منطقه ای اصفهان عهده دار کنترل و بهره برداری از شبکه فوق توزیع این شرکت می باشد.به واسطه این سیستم و جمع آوری اطلاعات از مرز شبکه انتقال تا اطلاعات مربوط به تمامی فیدر های kv20 و تحویل آن به شبکه توزیع،راهبری و مدیریت علمی شبکه به راحتی امکان پذیر خواهد بود. طرح دیسپاچینگی فوق شامل 7 مرکز فرعی و یک مرکز اصلی و یک مرکز پشتیبان ( به عنوان Back up و جایگزین مرکز اصلی) می باشد که در حدود 130 ایستگاه فوق توزیع را پشتیبانی کرده و قابل توسعه نیز می باشد. از دیگر خصوصیات این مرکز دیسپاچینگ مجهز بودن به نرم افزار تحلیل شبکه (PAS) و پردازشگر توپولوژی شبکه (NTP) می باشد که با استفاده از پایگاه داده ایجاد شده در نرم افزار مربوطه، امکان مطالعه پخش بار در شرایط نرمال و بحرانی و آنالیز حوادث به وجود آمده و مطالعه شرایط بهینه برای پایداری شبکه و نیز امکان مطالعه در صورت به وجود آمدن تغییرات و توسعه های آتی را ایجاد می نماید
همچنين به منظور بهبود وضعيت ارتباطات و انتقال اطلاعات وكنترل شبكه تاکنون 2760 کيلومتر کابل فيبرنوری(OPGW) بر روی خطوط انتقال و فوق توزيع اجرا شده و صدها کيلومتر شبکه جديد نيز در حال اجرا مي باشد كه با گسترش اين شبکه ها امکانات ارتباطی متنوع و بهینه فراهم خواهدگرديد.
همچنين مطابق با برنامه ريزي انجام شده به منظور افزایش هشیاری وضعیتی و افزایش امنیت شبكه انتقال منطقه اصفهان با استفاده از سامانه بومي WAMS، تا پایان سال 1400 تعداد 33 ایستگاه انتقال منطقه به وسیله نصب PMU رویتپذیر خواهند شدکه امكانات قابل توجهي به منظور تجزيه و تحليل و پايش شبكه را در اختیار بهرهبرداران سیستم قرار میدهد.
اميد است با اجراي طرحها و پروژه هاي مورد اشاره، خادمين مردم در صنعت برق اصفهان بتوانند زمينه ارتقاء سطح خدمات و رشد معنوی ومادی مردم عزيز را فراهم نمايند .
روابط عمومي
شركت برق منطقه اي اصفهان